| TIEMPO PRESENTE | ||
| a) 1ª pers. --- > 2ª pers. | sufijo | |
| Yo a ti | Yo te | -yki |
| Yo a Uds. | Yo les | -ykichik |
| Nosotros a ti | Nosotros te | -ykiku (Excl) |
| Nosotros a Uds. | Nosostros les | -ykichik (Incl) |
| Ñuqa qayayki | Yo te llamo | |
| Ñuqa qayaykichik | Yo les llamo | |
| Ñuqayku qayaykiku | Nosotros te llamamos | Excluyente |
| Ñuqayku qayaykichik | Nosotros les llamamos | Incluyente |
| b) 2ª pers.-- > 1ª pers. | sufijo | |
| Tú a mí | tú me | -wa-nki |
| Tú a Nosotros | tú nos. | -wa-nkiku (Excl) |
| Uds. a mí | Uds. me | -wa-nkichik |
| Uds. a Nosotros | Uds. Nos | -wa-nkiku (Excl) |
| Qam qayawanki | Tú me llamas | |
| Qam qayawankiku | Tú nos llamas | Excluyente |
| Qamkuna qayawankichik | Uds. me llaman | |
| Qamkuna qayawankiku | Uds. nos llaman | Excluyente |
| c) 3ª pers. -- > 1ª pers. | sufijo | |
| El/ella a mí | él/ella me | -wa-n |
| El/ella a Nosotros (incl) | él/ella nos. | -wa-nchik (Incl) |
| El/ella a Nosotros (excl) | él/ella nos. | -wa-nku (Excl) |
| Ellos/ellas a mí | ellos/ellas me | -wa-n |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wa-nchik (incl) |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wa-nku (Excl) |
| Pay qayawan | El/Ella me llama | |
| Pay qayawanchik | El/Ella nos llama | Incluyente |
| Pay qayawanku | El/Ella nos llama | Excluyente |
| Paykuna qayawan | Ellas/Ellos me llaman | |
| Paykuna qayawanchik | Ellas/Ellos nos llaman | Incluyente |
| Paykuna qayawanku | Ellas/Ellos nos llaman | Excluyente |
| d) 3ª pers.-- > 2ª pers. | sufijo | |
| El/ella a tí | él/ella te | -su-nki |
| El/ella a Uds. | él/ella les | -su-nkichik |
| Ellos/ellas a ti | ellos/ellas te | -su-nki |
| Ellos/ellas a Uds. | ellos/ellas les | -su-nkichik |
| Pay qayasunki | El/Ella te llama | |
| Pay qayasunkichik | El/Ella les llama | |
| Paykuna qayasunki | Ellas/Ellos te llaman | |
| Paykuna qayasunkichik | Ellas/Ellos les llaman | |
| TIEMPO PASADO | ||
| a) 1ª pers. --- > 2ª pers. | sufijo | |
| Yo a ti | Yo te | -rqayki |
| Yo a Uds. | Yo les | -rqaykichik |
| Nosotros a ti | Nosotros te | -rqaykiku (Excl) |
| Nosotros a Uds. | Nosostros les | -rqaykichik (Incl) |
| Ñuqa qayarqayki | Yo te llamé | |
| Ñuqa qayarqaykichik | Yo les llamé | |
| Ñuqayku qayarqaykiku | Nosotros te llamamos | Excluyente |
| Ñuqayku qayarqaykichik | Nosotros les llamamos | Incluyente |
| b) 2ª pers.-- > 1ª pers. | sufijo | |
| Tú a mí | tú me | -wa-rqanki |
| Tú a Nosotros | tú nos. | -wa-rqankiku (Excl) |
| Uds. a mí | Uds. me | -wa-rqankichik |
| Uds. a Nosotros | Uds. Nos | -wa-rqankiku (Excl) |
| Qam qayawarqanki | Tú me llamaste | |
| Qam qayawarqankiku | Tú nos llamaste | Excluyente |
| Qamkuna qayawarqankichik | Uds. me llamaron | |
| Qamkuna qayawarqankiku | Uds. nos llamaron | Excluyente |
| c) 3ª pers. -- > 1ª pers. | Sufijo | |
| El/ella a mí | él/ella me | -wa-rqa |
| El/ella a Nosotros (incl) | él/ella nos. | -wa-rqanchik (Incl) |
| El/ella a Nosotros (excl) | él/ella nos. | -wa-rqaku (Excl) |
| Ellos/ellas a mí | ellos/ellas me | -wa-rqa |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wa-rqanchik (incl) |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wa-rqaku (Excl) |
| Pay qayawarqa | El/Ella me llamó | |
| Pay qayawarqanchik | El/Ella nos llamó | Incluyente |
| Pay qayawarqaku | El/Ella nos llamó | Excluyente |
| Paykuna qayawarqa | Ellas/Ellos me llamaron | |
| Paykuna qayawarqanchik | Ellas/Ellos nos llamaron | Incluyente |
| Paykuna qayawarqaku | Ellas/Ellos nos llamaron | Excluyente |
| d) 3ª pers.-- > 2ª pers. | Sufijo | |
| El/ella a tí | él/ella te | -su-rqanki |
| El/ella a Uds. | él/ella les | -su-rqankichik |
| Ellos/ellas a ti | ellos/ellas te | -su-rqanki |
| Ellos/ellas a Uds. | ellos/ellas les | -su-rqankichik |
| Pay qayasurqanki | El/Ella te llamó | |
| Pay qayasurqankichik | El/Ella les llamó | |
| Paykuna qayasurqanki | Ellas/Ellos te llamaron | |
| Paykuna qayasurqankichik | Ellas/Ellos les llamaron | |
| TIEMPO FUTURO | ||
| a) 1ª pers. --- > 2ª pers. | Sufijo | |
| Yo a ti | Yo te | -sqayki |
| Yo a Uds. | Yo les | -sqaykichik |
| Nosotros a ti | Nosotros te | -sqaykiku (Excl) |
| Nosotros a Uds. | Nosostros les | -sqaykichik (Excl) |
| Ñuqa qayasqayki | Yo te llamaré | |
| Ñuqa qayasqaykichik | Yo les llamaré | |
| Ñuqayku qayasqaykiku | Nosotros te llamaremos | Excluyente |
| Ñuqayku qayasqaykichik | Nosotros les llamaremos | Excluyente |
| b) 2ª pers.-- > 1ª pers. | sufijo | |
| Tú a mí | tú me | -wanki |
| Tú a Nosotros | tú nos. | -wankiku (Excl) |
| Uds. a mí | Uds. me | -wankichik |
| Uds. a Nosotros | Uds. Nos | -wankiku (Excl) |
| Qam qayawanki | Tú me llamarás | |
| Qam qayawankiku | Tú nos llamarás | Excluyente |
| Qamkuna qayawankichik | Uds. me llamarán | |
| Qamkuna qayawankiku | Uds. nos llamarán | Excluyente |
| c) 3ª pers. -- > 1ª pers. | Sufijo | |
| El/ella a mí | él/ella me | -wanqa |
| El/ella a Nosotros (incl) | él/ella nos. | -wasunchik (Incl) |
| El/ella a Nosotros (excl) | él/ella nos. | -wanqaku (Excl) |
| Ellos/ellas a mí | ellos/ellas me | -wanqa |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wasunchik (incl) |
| Ellos/ellas a Nosotros | ellos/ellas nos. | -wanqaku (Excl) |
| Pay qayawanqa | El/Ella me llamará | |
| Pay qayawasunchik | El/Ella nos llamará | Incluyente |
| Pay qayawanqaku | El/Ella nos llamará | Excluyente |
| Paykuna qayawanqa | Ellas/Ellos me llamarán | |
| Paykuna qayawasunchik | Ellas/Ellos nos llamarán | Incluyente |
| Paykuna qayawanqaku | Ellas/Ellos nos llamarán | Excluyente |
| d) 3ª pers.-- > 2ª pers. | sufijo | |
| El/ella a tí | él/ella te | -sunki |
| El/ella a Uds. | él/ella les | -sunkichik |
| Ellos/ellas a ti | ellos/ellas te | -sunki |
| Ellos/ellas a Uds. | ellos/ellas les | -sunkichik |
| Pay qayasunki | El/Ella te llamará | |
| Pay qayasunkichik | El/Ella les llamará | |
| Paykuna qayasunki | Ellas/Ellos te llamarán | |
| Paykuna qayasunkichik | Ellas/Ellos les llamarán | |
Runasimi yachachiqkuna, Quechua teachers, Profesores de Quechua, Nous enseignons quechua. Traducciones, translations, tikraykuna, traductions. // runasimiy@gmail.com // WWW.FACEBOOK.COM/runasimiy TELEF. +51996394284 (consultas directas al correo y contestamos prontamente Lima Perú)
miércoles, 2 de julio de 2008
conjugacion bipersonal
Suscribirse a:
Comentarios (Atom)