| (Recopilacion: Jose Maria Arguedas) | |
| CHAYNALLATAQMI WAQAN NINKI | Y DICES QUE TAMBIEN LLORA ASI |
| Altun pawaq siwar qinti | Picaflor esmeralda que vueltas alto |
| altun pawaq quri qinti, | Picaflor dorado que vueltas alto |
| cartachayta apapuway | lleva mi carta |
| yanachallayman entregaykuy. | entrega a mi amada(o) |
| Waqanqachus manañachus, | Aún llorará? o ya no? |
| Illakinqachus manañachus. | Aún estará triste? o ya no? |
| Waqaykunqa chaypachaqa, | si llorara, |
| chaynallataqmi waqan ninki, | dile que yo lloro igual, |
| chaynallataqmi llakin ninki. | dile que yo me entristezco igual, |
| Altun pawaq siwar qinti | Picaflor esmeralda que vueltas alto |
| altun pawaq quri qinti | Picaflor dorado que vueltas alto |
| cartachayta apapuway | lleva mi carta |
| yanachallayman entregaykuy. | entrega a mi amada(o) |
| SILILI WAYTA | FLOR SILILI |
| Intillay, killallay ama saqiwaychu, | Sol mío, luna mía no me dejes |
| karuraqmi rinay tutayallaymanmi. | aun tengo que recorrer lejos puedo anochecer. |
| Sumaq siwar qinti, ama harkawaychu, | Hermoso(a) picaflor esmeralda no me detengas, |
| mamallaysi maskawan uñan chinkachiq urpi hina. | dice que mi madre me busca como la paloma busca a su polluelo |
| Silili, silili wayta, qawachkankim kay vidayta | Flor silili tu sabes de esta mi vida |
| mayu hina waqasqayta wayra hina qaparispa. | como lloro como el rio, como grito como el viento. |
| ISCHU KAÑASQAY | LA PAJA QUE QUEMO |
| Urqupi ischu kañasqay, | La paja que encendí en la montaña |
| qasapi ischu kañasqay | La paja que encendí en la cumbre |
| iHinallaraqchus rupachkan | aún estará ardiendo? |
| hinallaraqchus rawrachkan! | aún estará llameando? |
| Hinalla rawrariptinqa, | Si aún arde, |
| hinalla rupariptinqa | Si aún llamea, |
| iWarma wiqichaykiwan challaykuy! | Apágalo con tus tiernas lágrimas |
| iWarma wiqichaykiwan tasnuykuy! | Apágalo con tus tiernas lágrimas |
| AMAYA TARILLACHUNCHU | QUE NO ENCUENTRE |
| Urqupi wikuña, qasapi taruka | Vicuña de la montaña, venado de las cumbres |
| tapurikullasqayki; | quiero preguntarte; |
| kaynintachus pasallarqa | por aquí pasó la ingrata |
| yanallan saqiriq urpi. | que olvidó a su amado?. |
| Kayqaya saqirqullawan, | Mira pues me dejó |
| kayqaya dejarqullawan | Mira pues me olvidó |
| ñawillay hunta wiqintinta | lleno de lagrimas en los ojos |
| sunqullay hunta llakintinta. | lleno de tristeza en el corazón. |
| Yanan saqiriq urpi | Paloma que olvidó a su amado(a) |
| ¡amayá tarillachunchu! | Que no encuentre |
| wayllay ischupa sullantapas | ni el roció e las yerbas |
| yakunayaptin suquykunanpaq. | para que toma cuando tengas sed. |
| ALTUN PAWAQ WAMANCHALLAY | AGUILA QUE VUELAS ALTO |
| Ankachallay wamanchallay | Águila, gavilancito |
| rapraykipi apakuway | llévame en tus alas |
| rapraykipi apawaspa | llevándome así |
| ñanchallaman churaykuway. | déjame en el camino. |
| Ankachallay wamanchallay | Águila, gavilancito |
| kay urqupim chinkarquni, | me he perdido en esta montaña, |
| rapraykipi apaykuway | llévame en tus alas |
| ñanchallaman churaykuway. | y déjame en el camino. |
| Chaymantaqa ripusaqmi, | Desde ya me iré, |
| chaymantaqa pasasaqmi | Desde ya me volveré, |
| illaqwan tupaykuspa | encontrándome con el viajero |
| wamanqinuwan taqrukuspay | uniendo a un huamanguino. |
| URQUKUNAPI WAYLLAR ISCHUPAS | PAJA DE LAS MONTAÑAS |
| Urqukunapi wayllar ischupas | Hasta las pajas de las montañas |
| para chayaptin sullaykachansi, | gotea agua cuando cae la lluvia |
| chaynam ñuqapas waqallachkani | del mismo modo yo lloro |
| runapa wasinpi rikuykukuspay | en casa ajena |
| runapa llaqtanpi qawaykukuspay. | en pueblo ajeno. |
| Urqukunapi wayllar ischupas | Hasta las pajas de las montañas |
| wayra muyuptin kumuykachansi, | se agachan sopla el viento |
| chaynam ñuqapas kumuykachani | del mismo modo yo me agacho |
| runapa wasinpi rikuykukuspay | en casa ajena |
| runapa llaqtanpi qawaykukuspay. | en pueblo ajeno. |
| CARNAVAL TAKI | CANCION DE CARNAVAL |
| Chayraqmi chayraqmi | Recién, recién |
| chayaykamuchkani | estoy llegando |
| parachawanpas wayrachawanpas | acompañado |
| contrastaykukuspay. | de la lluvia, del viento |
| Akakllituy akakllituy | Pájaro picador pajarito |
| imam qampa ruranayki. | que tienes que hacer. |
| rumi pataman wicharquspa | subiendo sobre la piedra |
| iiqiw! iaqaw! ninallayki. | solo decir iqiw aqaw |
| Qasa pataman wicharquspa | subiendo a la cumbre |
| iiqiw! iaqaw! ninallayki | solo decir iqiw aqaw |
| Munankichu yachaykuyta | Quieres saber |
| maymantachus kani chayta, | de donde soy?, |
| Wak chimpa huertamantam | soy de aquella huerta del frente |
| rosas waytapa chawpinmantam | de entre las rosas |
| clavelinaspa chawpinmantam. | de entre los claveles. |
| Imatataq qawawanki | Que me miras? |
| chakiymanta umaykama, | de pies a cabeza, |
| manañachus riqsiwanki | no me conoces? |
| watan watan purisqanchikta | yo camino cada año |
| vida pasaq masiykita | a tu compañero |
| curpiñuchayki botonaqta. | a quien abotona tu corpiño. |
| Martes carnavales tapurikusqayki | Carnaval del martes quiero preguntarte |
| martes carnavales tapurikusqayki, | carnaval del martes quiero preguntarte |
| Taytacha Cuaresmero | Donde ya viene |
| maytañataq hamuchkan, | la cuaresma, |
| Taytacha Cuaresmero | Donde ya viene |
| maytañataq hamuchkan, | la cuaresma, |
| Chayraqmi chayraqmi | Recién, recién |
| chayaykamuchkani, | estoy llegando |
| parachawanpas wayrachawanpas | acompañado |
| contrastaykukuspay. | de la lluvia, del viento |
| MORADO SISASCHALLAY | FLORCITA MORADA |
| Yanqachu kuyallarqani | Quise por gusto? |
| Yanqachu wayllullarqani | Ame por las puras? |
| ¡tankar kichkachallay! | espinita tankar |
| kay runapa churichallanta | A este hijo de vecino |
| kay runapa wawachallanta | a esta hija de vecino |
| ¡Tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| ¡morado sisaschallay! | florcita morada |
| Haykaqcha chayamurqapas | No sé cuando llegó |
| haykaqcha hamullarqapas | no sé cuando vino |
| ¡tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| Yanqachu kuyaykurqani | Quise por gusto? |
| yanqachu waylluykurqani. | Ame por las puras? |
| ¡Tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| ¡morado sisaschallay! | florcita morada |
| Mas biencha kuyayman karqa, | Más bien hubiese querido, |
| mas biencha waylluyman karqa | Más bien hubiese amado, |
| ¡tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| urqupi wikuñitascha | a la vicuñita de las montañas |
| qasapi tarukitascha, | al venado de las cumbres |
| ¡Tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| urqupi wikuñitascha | vicuñita de las montañas |
| qasapi tarukitascha, | venadito de las cumbres |
| ¡Tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| icharaq waqaysiwanman | quizás lloraría conmigo |
| icharaq llakiysiwanman | quizás me acompañaría en mi dolor |
| ¡Tantar kichkachallay! | espinita tankar |
| ¡morado sisaschallay! | florcita morada |
| NISYU REPUNTE | MAS REPUNTE |
| Mayukunapi challwachakuna | Pececitos de los ríos |
| qucha mayupi challwachakuna, | pececitos de las lagunas, |
| sauce mallkicha amparuchayuq | que estas bajo la sombra de los sauces |
| nisyu repunte chayarqamuspa | ya llegó mas repunte |
| amaparoy todo aparqusunki. | te llevara sombra y todo. |
| Urqukunapi puku-pukucha | Pájaro de las montañas |
| wayllar ischucha amparuchayuq | que estas bajo la sombra de las pajas |
| wayllar ischupi qisanruwakuq | que anidas en las pajas |
| nisyu wayralla chayaramuspa | cuando sople fuerte el viento |
| amparoy todo aparqusunki. | te llevara con sobra y todo. |
| SAPACHALLAYKI WAQACHKASQANKI | SOLITA(O) ESTABAS LLORANDO |
| Altoykimanta qawaykamuptiy | Cuando te vi desde arriba |
| sapachallayki waqachkasqanki | estabas llorando solita(o) |
| aguila wamanchallay | águila, gavilancito |
| pato realchallay. | patito real. |
| Chimpaykimanta qawaykamuptiy | Cuando te vi desde el frente |
| sapachallayki waqachkasqanki | estabas llorando solita(o) |
| pato realchallay | patito real |
| aguila wamanchallay. | águila, gavilancito. |
| Haku ripukusun niykullarqayki | Te dije, vámonos |
| iskaychallanchik ripukullasun | vámonos solitos los dos |
| pato realchallay | patito real |
| aguila wamanchallay. | águila, gavilancito. |
| Mamallayraqmi taytallayraqmi | Mi madre aun vive, mi padre aun vive |
| niykullawarqanki | me dijiste |
| pato realchallay | patito real |
| aguila wamanchallay. | águila, gavilancito. |
| Maytaq taytayki, | Dónde está tu padre, |
| maytaq mamayki. | dónde está tu madre, |
| Taytallaykipas allpapa sunqunpim | Tu padre ya está muerto |
| mamallaykipas runapa llaqtanpim | tu madre ya se fue |
| aguila wamanchallay pato realchallay. | águila, gavilancito patito real. |
| Altoykimanta qawaykamuptiy | Cuando te vi desde arriba |
| chimpaykimanta qawaykamuptiy | Cuando te vi desde el frente |
| sapachallayki waqachkasqanki | estabas llorando solita(o) |
| sapachallayki llakichkasqanki | solita(o) estabas triste |
| aguila wamanchallay pato realchallay. | águila, gavilancito patito real. |
| CHIKCHISCHAY PARASCHAY | GRANIZADA LLUVIA |
| Hakuraqchu manaraqchu | Vamos aún o ya no? |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| maymi hamusqanchis chayta | por ahí, por donde vinimos |
| chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| Misitu piña torocha | Misito toro bravo |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| caballoytas waqrarqunki | dicen que corneaste a mi caballo |
| chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| Ñuqallataq taqwamurqayki | Yo te reté |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| qamllataq waqraykuwanki | y tu me corneaste |
| chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| Pitaq wak jineteri | y quién es aquel jinete? |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| qari qari pasarquwan | pasó muy valiente |
| chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| Misitu toro dueñonsi | Dicen que el dueño de misitu |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| enjalmetas mañakunqa | pedirá adornos |
| chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| Aysariway chutariway | Jálame, llévame |
| chikchischay paraschay | granizada lluvia |
| maymi hamusqanchik | por donde vinimos |
| chayta chikchischay paraschay. | granizada lluvia. |
| KAY TUTAYAYPI | EN ESTA OSCURIDAD |
| Intillay, killallay, | |
| maychallantam lluqsimunki, | por donde sales, |
| chaychallantam ripukusaq | por ahí mismo me iré |
| maychallantam kutipusaq. | por ahí mismo retornaré. |
| Intillay, killallay, | Sol mío, Luna mía |
| maypi kanaykikamataq | hasta que estés donde |
| kay tutapi waqachkani, | estoy llorando en esta oscuridad |
| kay tutayaypi suyachkayki. | esperándote en esta oscuridad. |
| Intillay killallay, | Sol mío, Luna mía |
| maychallantam lluqsimunki, | por donde sales, |
| chaychallantam ripukusaq | por ahí mismo me iré |
| maychallantam chinkaykusaq. | por ahí mismo desapareceré. |
| URQUN QASAN PURINAYPAQ | PARA ANDAR POR LAS MONTAÑAS Y LAS CUMBRES |
| Wikuñachus mamay karqa | Mi madre habrá sido la vicuña? |
| tarukachus taytay karqa, | Mi padre habrá sido el venado? |
| urqun qasan purinaypaq | para andar por las cumbres |
| chiri wayrapa pintuykusqan. | envuelto por el frio viento. |
| Puku-puku qisanpichus | Acaso en el nido de pukupuku |
| mamallayqa wachawarqa | mi madre me alumbró? |
| puku-pukupa uñan hina | para que como pichón de pukupuku |
| tuta punchaw waqanaypaq. | día y noche llore. |
| PARIS-PARIS PALOMITA | PALOMITA EMPAREJADA |
| Llaqtaymanta lluqsirqani | Salí de mi pueblo |
| paris-paris palomita. | palomita emparejada |
| Imanisparaq kutiykusaq | como regresaré |
| iskaymanta chullallaña | solito(a) |
| iskaymanta sapachallay. | solito(a). |
| Wasiymantam hamurqani | Vine de mi casa |
| paris-paris palomita. | palomita emparejada |
| iAy, imanisparaq kutiykusaq! | Ay, diciendo que regresaré |
| iskaymanta sapachallay | solito(a) |
| parismanta chullallaña. | solito(a). |
| PUYUNTA PAWALLASPAY | VOLANDO ENTRE LAS NUBES |
| Llaqtaytas para chayachkan | Dicen que llueve en mi pueblo |
| yanaysi waqapuwachkan, | dicen que mi amado(a) me llora, |
| kayllay urqupa qipallanpi. | atrás de aquel cerro. |
| Llaqtaytas lasta chayachkan, | Dicen que esta nevando en mi pueblo |
| llaqtaytas para chayachkan | Dicen que llueve en mi pueblo |
| kayllay urqupa qipallanpi. | atrás de aquel cerro. |
| Killinchus ñuqa kayman | Debería ser cernícalo |
| altonta pawallaspa | para volar alto |
| ama waqaychu nillayman. | para consolarle. |
| Wamanchus ñuqa kallayman | Debería ser gavilán |
| puyunta pawallaspa | para volar entre las nubes |
| ama waqaychu qapariyman. | para consolarle. |
| IMA QINTIRAQ TIPYAYKURQA | QUE PICAFLOR LA HABRÁ PICADO |
| Qantu qantuchay sumaq waytachay, | Mi bella flor de qantu |
| ima qintiraq tipyaykurqa | que picaflor la habrá picado |
| Haykay qintiraq tipyaykurqa. | cuál picaflor la habrá picado |
| Tipyaykusqan horachamantas | Desde la hora en que la picó |
| manaña qantunta llanllanñachu, | ya no se pone lozana |
| manaña waytanta waytanñachu. | ya no florece |
| Qantu qantuchay sumaq waytachay, | Mi bella flor de qantu |
| ima qintiraq tipyaykurqa, | que picaflor la habrá picado |
| Haykay qintiraq tipyaykurqa. | cuál picaflor la habrá picado |
| MANA PIYNILLAYUQ | SIN NADIE |
| Sapay rikukuni mana piynillayuq | me encuentro sola(o) sin nadie |
| puna wayta hina llaki llantullayuq. | como la flor de las punas solo con sombra triste |
| Tiqu pinkulluypas chakañas rikukun | hasta mi flauta se ve desgastado |
| nunaypa kirinta qaparkachasqanpi. | por gritar la herida de mi alma |
| Imataq kawsayniy maytataq ripusaq | que es mi vida a donde me iré |
| maytaq tayta mamay ¡lliwsi tukukapun!. | donde están mis padres, dicen que todo se acabó |
| AQUTA PALLASPA | RECOGIENDO ARENA |
| Sachallachuch kayman, rumillanchuch kayman, | Sería un árbol? sería una piedra? |
| paraptin rupaptin, yanallayta llantuyman. | cuando solee, cuando llueva para proteger a mi amada(o) |
| Alton puriq waman qamqa rikurqankim | Gavilán que vuelas alto tu habrás visto |
| kuyasqay yanallay maypiraq kaqta. | donde esta mi amada(o) |
| Wayqun wayqun puriq apu Warpa mayu | Rio Warpa que vas por las quebradas |
| wiqiywan yapaspa yanayta harkaykuy | ataja a mi amada(o) creciendo con mi lágrimas |
| Mayu patan urpi imatam ruranki. | paloma del rio que haces? |
| Aquta pallaspam yanayta suyani. | espero a mi amada(o) recogiendo arena |
| Manaña manaña rikurimuptinmi | y ya cuando no aparezca |
| aqu pallasqayta hukmanña quni. | la arena que recogi doy a otro. |
| RAKI — RAKI | RAKI — RAKI (flor pétalos separados) |
| iAy waytachay wayta! ñuchku tika wayta, | Ay florecilla hermosa florecilla |
| ñuqa ripuptiyqa pillas tikakusunki | cuando me vaya quien te florecerá |
| pillas waytakusunki | quien te florecerá |
| Qasapi raki-raki kusiñachus kanki, | Raki raki de las cumbres ya esta contenta(o) |
| warma yanaytawan rakiykuwaspayki | separándome de mi amada(o) |
| taqaykuwaspayki. | alejándome. |
| Hanay qucha patocha ama waqamuychu, | Patito de la laguna no llores |
| qaparqachaskaykim sunquyta | cuando gritas mi corazón |
| kirinchawan yanayta yuyachiwan. | hiere recordándome a mi amada(o). |
| WIQIN UPYAQ | QUIEN BEBE SU LAGRIMA |
| Rasu pampay wikuñitay | Vicuñita de los nevados |
| pichqa pukyupa ñawin upyaq | quien bebe de los 5 puquiales |
| huknichanta saqiykuway | déjame al menos uno |
| huknichanta quykullaway | dame al menos uno |
| warma yanachaywan upyaykunaypaq. | para beber con mi amada(o) |
| warma yanachaywan tomaykunaypaq | para beber con mi amada(o) |
| Rasu pampay wikuñitay | Vicuñita de los nevados |
| pichqa pukiyupa ñawin upiyaq | quien bebe de los 5 puquiales |
| pichqa pukiyupa wiqin upiyaq | quien bebe de los 5 puquiales |
| huknichanta saqiykuway | déjame al menos uno |
| warma yanachaywan | para beber con mi amada(o) |
| upiyaykunaypak | para beber con mi amada(o) |
| YAWARTA MUCHUCHIN | SUFRIMIENTO |
| Chukchan almohadaykusqa | Con el cabello en la almohada |
| kay niña puñuchkan. | esta niña esta durmiendo |
| Yawarta muchuchkan, | esta sufriendo |
| yawarta waqachkan. | esta llorando sangre. |
| Piraq kay niñata | Quien hará sufrir a esta niña |
| yawarta muchuchin, | hace sufrir |
| piraq kay niñata | Quien a esta niña |
| yawarta waqachin. | hace llorar sangre. |
| Sílbale, sílbale, sílbale lorito, | Sílbale, sílbale, sílbale lorito, |
| rikchaykachipuway. | házmela despertar. |
| Silbale, sílbale lorito, rikchaykachipuway. | Sílbale, sílbale lorito, házmela despertar. |
Runasimi yachachiqkuna, Quechua teachers, Profesores de Quechua, Nous enseignons quechua. Traducciones, translations, tikraykuna, traductions. // runasimiy@gmail.com // WWW.FACEBOOK.COM/runasimiy TELEF. +51996394284 (consultas directas al correo y contestamos prontamente Lima Perú)
lunes, 28 de octubre de 2013
Canciones Quechuas Traducidas
Suscribirse a:
Comentarios (Atom)